quote:Op 12-06-2012 16:20 schreef hakunamatafakaWelke Visie had Dostjoveski op het Katholieke en het Russisch oost orthodoxe geloof? Waar had hij meer sympathie voor en waarom? Welke argumenten gebruikte hij?
Ik zag dat ik tijdje geleden nog een stuk geschreven had over Dostjoveski's beroemdste hoofdstuk: De grootinquisiteur van Sevilla(zoek maar op wiki) uit het boek 'De gebroeders Karazamov. Één van de beroemdste hoofdstukken uit de literatuur geschiedenis, waar meer dan duizenden artikelen en interpretaties aan gegeven zijn. Hier mijn stukje, dat ook meer voor mezelf was om de boel op een rijtje te zetten. Misschien interesseert het je niet, maar het is wel van belang geweest in de wereld geschiedenis en zeker in de literatuur.
Het verhaal van de Groot Inquisiteur heeft zo veel implicaties, dat we een uitstapje moeten maken in een ver verleden. In de eerste eeuwen na het ontstaan van het christendom, werden de christenen vaak vervolgd. Daarover kun je lezen in de zgn. martelaren-verhalen: christenen werden voor de leeuwen gegooid, moesten in de arena vechten met gladiatoren (zwaardvechters) enz.
In het jaar 312 gebeurt er iets bijzonders: keizer Constantijn verslaat in een veldslag bij Rome zijn rivaal. Nu had Constantijn de nacht daarvoor een visioen aanschouwd: een kruis in de lucht en daarbij de beroemd geworden woorden: In hoc signo vinces (in dit teken zult ge overwinnen).Na zijn overwinning werd keizer Constantijn christen, en dat had grote gevolgen: uiteindelijk werd het christendom de staatsgodsdienst van het Romeinse rijk. En je weet, dat rijk strekte zich uit over bijna geheel Europa, Noord-Afrika en grote gedeelten van het huidige Turkije. Het spreekt bijna vanzelf, dat in zo’n groot rijk allerlei theologische verschillen ontstonden, met heftige discussies. De ene theoloog beschouwde de ander als ketter, er werden concilies gehouden, maar de verschillen bleven. In 1054 ontstond het zgn. Grote Schisma : een definitieve breuk tussen de Rooms-katholieke kerk in het Westen met als ‘baas’ de bisschop van Rome (nl. de paus ), en de Oosterse kerk (ofwel de Grieks-orthodoxe kerk en ook wel de Russisch-orthodoxe kerk ) met als ‘baas’ de patriarch van Constantinopel (betekent: de stad van Constantijn; het huidige Istanboel!) Over allerlei theologische spitsvondigheden zullen we het maar niet hebben, maar één element moet er wel uitgelicht worden i.v.m. Dostojevski en de Groot Inquisiteur:
De paus van Rome streefde naar wereldlijke macht d.w.z. hij eiste onderdanigheid van keizer en koningen en hij slaagde daar ook vaak in. In de Oosterse kerk was er meer evenwicht tussen kerkelijk en wereldlijk gezag. Dostojevski , als Rus, was overtuigd van het gelijk van de Oosterse kerk en had niet veel op met de R.K.-kerk. De Groot-Inq. is een typische vertegenwoordiger van de kerk van Rome, die met alle middelen de mens wil overheersen, onderdrukken. De (vaak domme en genotzuchtige) mens laat zich verleiden en meeslepen door de trucs van de Groot-Inq. en de andere kerkelijke leiders, maar in feite zit de duivel daarachter! In bijna alle romans van Dostojevski komen zachtmoedige figuren voor. Jezus-figuren, noemt men die wel. In de Idioot is dat prins Mijsjkin, en in De gebroeders Karamazov is dat Aljosja. Dat zijn figuren naar het hart van Dostojevski, en zo moet de kerk zijn: zich bekommeren om het lot van de medemens en niet streven naar macht en wereldlijk gezag. De Groot-Inq. verheft zich nota bene boven Christus; zoiets is voor Aljosja en voor Dostojevski onbestaanbaar. Men heeft het verschil tussen de R.K.-opvatting en die van de Oosterse kerk wel eens als volgt samengevat: R.K.: de kerk moet staat worden; Oosters-orthodox: de staat moet kerk worden. Dat verklaart mede, waarom de Russische kerk nauwelijks in verzet kwam tegen het communisme. De kerk moet zich verre houden van wereldlijke macht en politiek. De kerk blijft erediensten vieren en richt zich op het hiernamaals en het eeuwig heil. De R.K.-kerk tracht nog steeds te heersen, nog steeds te merken in typisch R.K.-landen. Niet voor niets komt de Goot-Inq. uit Spanje, waar de R.K.- kerk eeuwenlang oppermachtig was.
Dit bericht is op 13-06-2012 om 14:45 geëdit door hakunamatafaka.